Strategy for Conflict Managment: On the New Definition of a Peace Process

Anyone who practiced boxing or martial arts, played chess or other strategy games learns the following lesson: it takes a series of efforts to beat the opponent. In order to bring the opponent into imbalance, one must plan and then execute a sequence of consecutive actions to gain initiative, mount pressure, and finally impose one's will upon the challenger – make him surrender to certain terms or else risk an outright defeat: Mate. In other words, a single blow rarely produces an absolute knockdown. The winning side is most often not only the fittest, but also the smartest; the winners run their decision-making cycle faster then the losers; they are the ones who act and the future losers only react to the actions; most importantly, the winners impose their will by creating a different context of a game. Only then it is possible to produce a knockdown or make the opponent surrender to the terms of your choice. The analogy between the strategy in the environment of a game and the strategy in conflict management is not new; it has been in use for already several decades to influence the outcomes of conflicts. This leads me to suggest that we approach the recent policies of the Georgian government vis-à-vis the breakaway republics in the light of a broader strategic context.

Let us look at some of the recent events in the history of Georgia's conflicts in Abkhazia and the South Ossetia regions: The emergence of Dimitri Sanakoyev as an alternative actor in the South Ossetia; the return of the Georgian rule to Abkhazia's Upper Kodori part; and the recent initiative to create a "temporary" administrative units covering the entire South Ossetia. All of this actions create a very different context for the de-facto rulers in these regions whose best shot would be to unite with the Russian Federation and the second best – to maintain the status quo. What we must not forget is that their very survival rests upon the pledges they make to their power brokers: that they will not deal in with the Georgian government.

However, the reality, which is now beginning to emerge (or more correctly which must by all means emerge if we want to succeed), in the hearts of the would-be states is very different. This new reality is marked with several important characteristics. Firstly, it is dynamic and attractive. It has a potential of offering a better living conditions to the local population and broader opportunities for profit-making. Secondly, it creates new actors with access to people - the greatest source of power; Thirdly, it gives the Georgian government better tools to communicate and administer. The creation of "temporary administrative units" in the South Ossetia will produce a backbone for both increasing the pressure on already existing leaders and to implement the variety of rehabilitation projects to win the hearts and the minds of the local population. It will also enable the Georgian government to create a greater pool of dependable allies right inside the separatist enclaves; such a new context will also help in deconstructing the image of the Georgian enemy: a world populated by Georgians versus Abkhaz or South Ossetians - an image being actively promoted by the existing regimes.

The Georgian government must invest a lot to create such opportunities and change the perceptions of reality inside the conflict zones.
Another important aspect of a different reality is that it puts several international organizations into an uneasy situation. On the one hand, they are dealing with existing authorities, who have no legal legitimacy and whose place at the negotiating table is conditioned by their influence in the region - at a time these decisions were made, they were appropriate and reflected the reality on the ground. The reality is, however, changing and the international organizations will have to adapt to it in order to maintain their value and credibility. The key questions are whether the UN must deal with the formally legitimate authorities sitting in the Kodori Gorge or shall the OSCE also be meeting Dimitri Sanakoev? What are the legal and, importantly enough, moral arguments for not dealing with the newly empowered actors? All major international organizations will sooner or later have to engage these groups and the Georgian government is right in its emphasis on the importance of such a shift.

In the medium to long run, these new actions of the Georgian leadership promise several important outcomes:

- They have a potential to change the local reality inside the conflict zones, in the power centers of the separatist regimes by ending the monopoly of power and distributing it amongst various groups - some loyal to the idea of a peace deal with the Georgia proper;

- They create a new international reality: major international actors will have to take the new reality into consideration and engage new groups into the process of negotiation regardless of how difficult for these organizations this might be at the beginning. This will help the peace process by leaving the smaller room for a political sabotage.

- The new policy creates an alternative to the very secessionist regimes: the risk of being marginalized and eventually the risk of outright defeat - hence, both the risk of an escalating violence and the opportunity that they take a more conciliatory approach. No wonder, the Kodori Gorge was bombed and people died in the South Ossetia, the risks run high for everyone in this period of changing political landscape on the ground.

All of the above mentioned concerns the planning stage, which is promising in general. Putting the plan into operation is a major dilemma. To make a plan viable one needs to have skilled administrators and smart leaders in place, apply persistence and patience steadily. This requires funds and a fair and effective mechanism for their disbursement. Strategy of peace or a peaceful policy of conflict resolution requires action. It is one of the remarkable differences between the Shevardnadze's and the Saakashvili's governments. The latter injects a new energy and a new vision in the process that covers administration, information policy and positive as well as negative inducements. In effect, the Georgian government had redefined its understanding of a "peaceful approach", pro-actively managing the conflict rather then mistakenly relying on existing negotiating frameworks only. We could take advantage of them, if any, but we must create and use other frameworks too.

The new definition of peace process must be based on pro-active, aggressive diplomacy and must encompass as wide a range of activities as possible - everything and anything short of military or police action. The latent presence of a military force must back up peaceful initiatives and most importantly, protect the achievements of policy. We must create necessary context by offering a variety of economic and political alternatives as well as new institutional channels for funneling the demands and desires of the population in these regions. In that, all the three initiatives are the important beginnings of change and must be welcomed.

We do not need a knockout victory but a technical one. We need a peaceful reconciliation, which requires strenuous efforts, persistence and calm leadership. By maintaining and strengthening new formats, institutions and actors in these regions, by showcasing and promoting new, better opportunities for individual citizens, the Georgian government will be able to influence the decisions in Brussels, New York, Vienna or Moscow.

Muhammad Ali won his greatest bouts by the smart movements on the ring that others could not phantom. Most importantly, he surpassed others by his incredible willpower. He said: "Champions are made from something they have deep inside them: a desire, a dream, a vision. They have to have last-minute stamina, they have to be a little faster, they have to have the skill and the will. But the will must be stronger than the skill." We may err at certain stages, however, what Ali said is important not only for boxers but also for the politicians.

ნეიტრალიტეტის ცუდი არჩევანი

”ღმერთი იმის მხარესაა, ვისაც დიდი ბატალიონები ჰყავს” ნაპოლეონ ბონაპარტე

ბოლო დროს საქართველოს პოლიტიკურ სივრცეში განახლდა მსჯელობა საქართველოს, როგორც ნეიტრალური სახელმწიფოს შესაძლებლობის შესახებ. განახლდა, რადგან აღნიშნული არ არის ახალი საკითხი ქართულ პოლიტიკურ დებატებში და იგი პირველად დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდეგ გახდა აქტიური მსჯელობის საგანი. სამწუხაროდ, ისევე როგორც დამოუკიდებლობის პირველ წლებში, დღევანდელ მსჯელობასაც დიდწილად არაინფორმირებული ხასიათი გამოარჩევს. უპირველეს ყოვლისა, ეს ეხება საერთაშორისო ურთიერთობების ისტორიას, ფაქტებსა და ტერმინოლოგიას; შემდეგ კი ისტორიის, ფაქტებისა და ტენდენციების ანალიზს და ლოგიკური დასკვნების გაკეთებას.

პირველ რიგში უნდა ავღნიშნოთ, რომ ნეიტრალიტეტი არ არის ერთგვარი და მისი მრავალი ფორმა არსებობს. ”მიუმხრობლობა,” ”მშვიდობიანი და აქტიური თანაარსებობა,” ”აქტიური ფორმალური ნეიტრალიზმი,” ”პოზიტიური ნეიტრალიზმი,” ”იზოლაციონიზმი” ნეიტრალიზმის სხვადასხვა ფორმების მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია (პიტერ ლიონი ”ნეიტრალიტეტი და ნეიტრალიზმის კონცეფციის განვითარება,” ”პოლიტიკის მიმოხილვა,” ტომი 22, #2, 1960 წლის აპრილი. გვერდი 256 ). ყველა ნეიტრალიტეტი არ არის ერთნაირი, ხოლო ყველა ნეიტრალურ სახელმწიფოს თავისი უნიკალურობა გააჩნია. როგორც მარქსი მართებულად აღნიშნავდა, ”ნეიტრალიტეტი ისტორიული კონცეფციაა და ყველა ასეთი კონცეფციების მსგავსად, იგი სხვადასხვა დროს სხვადასხვა მნიშვნელობის მქონეა.” მნიშვნელოვანი განსხვავება არსებობს ნეიტრალურ პოზიციასა და ნეიტრალიტეტს ან უფრო სწორად ნეიტრალისტურ პოლიტიკას შორის (ეს ორი ხშირად სინონიმებადაც გამოიყენება, თუმცა მათ შორის მნიშვნელოვანი განსხვავებებია). პირველი გულისხმობს საერთაშორისო პოლიტიკაში არსებული ერთი ან რამოდენიმე საკითხის მიმართ ქვეყნის ნეიტრალურ დამოკიდებულებას. მეორე სახელმწიფოს მუდმივ მიუმხრობლობას. აღნიშნული შესაძლოა განცხადებულ იქნას როგორც ოფიციალური პოლიტიკა, ან უბრალოდ გამოხატული, როგორც ქვეყნის პოლიტიკური ”ქცევის” ტრადიცია. საქართველოს შემთხვევაში ნეიტრალური პოზიციის მაგალითია ჩვენი დამოკიდებულება მთიანი ყარაბაღის პრობლემის მიმართ.სულ

სხვა საკითხია ნეიტრალიზმი, როგორც სახელმწიფოს მიერ ფორმალურად გამოცხადებული მიუმხრობლობის პოლიტიკა, რომლის თანახმად სახელმწიფო არ ერევა არც ერთ საერთაშორისო კონფლიქტში პირდაპირი თუ ირიბი საშუალებებით ან მხარდაჭერით. ასეთი ნეიტრალისტური პოლიტიკის მაგალითებია ირლანდია და შვეიცარია მეორე მსოფლიო ომის დროს, თუმცაღა აქვე უნდა ავღნიშნოთ, რომ ვერც ისინი გადაურჩნენ ”შემთხვევით” საჰაერო დაბომბვებს. ამ შემთხვევაში, რამოდენიმე მნიშვნელოვან პრობლემასთან გვაქვს საქმე. პირველი არის ის რომ, ნეიტრალიზმი არის არა მხოლოდ ერთი ქვეყნის არჩევანი, არამედ მსოფლიო პოლიტიკის ყველა მნიშვნელოვანი მოთამაშის ურთიერთთანხმობის პროდუქტი. ეს ნიშნავს, რომ ერთი ქვეყნის სურვილს იყოს ნეიტრალური, უნდა ემთხვეოდეს ყველა სხვა დიდი და ძლიერი სახელმწიფოს სურვილს იხილოს ასეთი ქვეყანა მსოფლიო რუკაზე. აღნიშნული მეტად რთულად რეალიზებადი ამოცანაა, რადგან პირველ რიგში ასეთი საერთაშორისო კონსენსუსი ძნელად მისაღწევია ფორმალურად; მისი რეალური დაცვა ისეთ საერთაშორისო გარემოში, სადაც როგორც წესი, არ არსებობს მართვის ვერტიკალური, ყველასათვის მისაღები სისტემა და სამხედრო უსაფრთხოება წამყვანი საკითხია გადაწყვეტილებათა მიღების პერიოდში, კიდევ უფრო რთული საქმეა. მთავარი სახელმწიფოთა ქცევაში არის არა საერთაშორისო ნორმები ან ხელშეკრულებები, არამედ ეროვნული ინტერესები და უსაფრთხოება, რომელიც ხშირად და მუდმივად იცვლება. ამასთან, ხელშეკრულებები და ნორმები მხოლოდ და მხოლოდ გამოხატავენ მსოფლიოში არსებულ ძალთა ბალანს და არა განაპირობებენ მას.

გამომდინარე ზემოთქმულიდან, ნეიტრალიზმი ბევრად უფრო რთულად განსახორცილებელი პოლიტიკაა, ვიდრე ნეიტრალიტეტი ერთ ან თუნდაც რამოდენიმე კონკრეტულ საკითხთან მიმართებაში. მსოფლიო და საქართველოს ისტორია გვიჩვენებს, რომ ნეიტრალიზმის პროექტები უფრო მეტად წარუმატებელია, ვიდრე წარმატებული. ამის მაგალითები უამრავია, ჩვენთვის საგულისხმო კი ბელგია და საქართველოა. ორივე სახელმწიფო მტრულად განწყობილ, აგრესიულ ქვეყანას ესაზღვრებოდა (გერმანია და რუსეთი), მათი სამხედრო შესაძლებლობები კი უსაფრთხოების გარანტიას ვერ იძლეოდა. პირველი მსოფლიო ომის დროს, ბელგიის ნეიტრალიზმმა და საერთაშორისო გარანტიებზე ნდობამ გერმანიის მაშინდელ არმიას სულ რამოდენიმე კვირა დააკარგვინა მისი სრული ოკუპაციისათვის; ჩვენ კი, საქართველოს ანექსიის წინა პერიოდში, ”ნეიტრალიტეტმა” დაგვაკარგვინა მოკავშირეები და გზა გაუხსნა ძლიერ მოწინააღმდეგეს. თანამედროვე პერიოდის ნეიტრალური ქვეყნების რუკას თუ დავხედავთ (ავსტრია, შვედეთი, შვეიცარია, ლიხტენშტეინი, ფინეთი) დავინახავთ, რომ ასეთი ქვეყნები, როგორც წესი ”შეფუთულნი” არიან დიდი და დემოკრატიული სახელმწიფოების გარემოცვაში (გამონაკლისი კოსტა რიკა და თურქმენეთია) და ძლიერი ეკონომიკა გააჩნიათ. ამასთან, მათ ტერიტორიაზე არ არის ეთნიკური კონფლიქტები და სეპარატიზმი. საქართველო ამ მახასიათებლებით რა თქმა უნდა არ გამოირჩევა.

თანამედროვე საქართველოსათვის, რომელიც დიდწილად დამოკიდებულია იმპორტზე, საერთაშორისო ვაჭრობაზე, დიდი და დემოკრატიული ქვეყნების მხარდაჭერაზე ნეიტრალიზმის განხორციელება წარმოუდგენლად რთული ამოცანა იქნება თუკი ეს პროცესები საფრთხის ქვეშ დადგება ან ჩვენი მოკავშირენი კონფლიქტში აღმოჩნდებიან ჩართულნი (დღევანდელი ერაყის ომი, საქართველოს მონაწილეობა კოსოვოს სამშვიდობო ოპერაციაში და შესაძლო მონაწილეობა ავღანეთის სტაბილიზაციის ოპერაციაში). ამასთან, თანამედროვე მსოფლიოში შეიცვალა სამხედრო საფრთხეთა ხასიათი. ნეიტრალიზმი ძირითადად ომში არ მონაწილეობას ნიშნავს, მაგრამ თანამედროვე კონფლიქტების დიდი ნაწილი შორს დგას კლასიკური ომებისაგან. მაგალითად როგორ უნდა იმოქმედოს სახელმწიფომ, რომელიც აცხადებს რომ ნეიტრალურია, თუკი მას სთხოვენ საკუთარი საჰაერო და საზღვაო საზღვრების გახსნას ანტი-ტერორისტულ ოპერაციაში, ჰუმანიტარულ ინტერვენციაში, კონფლიქტის პრევენციაში ანდა სულაც გენოციდის აღკვეთაში დასახმარებლად? მეტიც, რა უნდა ქნას სახელმწიფომ, რომელიც ნეიტრალიტეტს გამოცხადებს, ხოლო ეთნიკური, პოლიტიკური და სეპარატისტული კონფლიქტები მის ტერიტორიულ მთლიანობას ხელყოფენ, მის ხელთ არსებული სამხედრო-პოლიტიკური ინსტრუმენტები კი არასაკმარისი აღმოჩნდება? ამ საკითხებზე მსჯელობა ცალკე დისკუსიისა და კვლევის საგანია. ამ ეტაპზე კი შეიძლება მხოლოდ ის ითქვას, რომ ნეიტრალიზმის თეორიას ასეთ გამოწვევებზე ადექვატური პასუხი ჯერ არ გაუცია.

საქართველოს შემთხვევაში, რუსეთის მიერ ნეიტრალიტეტის იდეის შემოთავაზება ჭკვიანური, დროული და საშიშია. როგორც წესი, ნეიტრალიტეტი უწყინარ იდეად აღიქმება. ”რატომაც არა?” იკითხავს ადამიანი, რომელიც არ არის გაცნობიერებული საერთაშორისო პოლიტიკის რთულ სამყაროში. პასუხი მარტივია: იმიტომ, რომ საქართველოსათვის ნეიტრალიტეტის გამოცხადება ნიშნავს უარის თქმას ძლიერ მოკავშირეებთან აქტიურ თანამშრომლობაზე (შეერთებული შტატები), რომელსაც დიდი წვლილი მიუძღვის იმაში, რომ დღეს საქართველოს საკითხები საერთოდ განიხილება რომელიმე სერიოზულ საერთაშორისო ფორმატში და რომ ჩვენ, ისევე როგორც უამრავი სხვა ქვეყანა არ ვართ მივიწყებულნი როგორც უიმედო, უპერსპექტივო და ზედმეტი დანახარჯებისა და ნაკლები ამოგების პოტენციალის მქონე ”ნაცრისფერი ტერიტორია.” მეორე, ნეიტრალიზმი ნიშნავს უარის თქმას ჩრდილო ატლანტიკურ ალიანსში გაწევრიანებაზე, ეს კი იგივეა რაც ჩვენს ტერიტორიული მთლიანობასა და ეროვნული უსაფრთხოებაზე მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი სამხედრო ბლოკის მიერ მნიშვნელოვანი გარანტიების საკუთარ თავზე აღებაზე უარის თქმას. მესამე, ეს ნიშნავს იმის რისკს, რომ ჩვენი დღევანდელი მოკავშირეები გახდებიან როგორც მინიმუმ ნაკლებად დაინტერესებულნი ჩვენი წარმატებით, ხოლო უარეს შემთხვევაში - ჩვენი მომავალი ანტაგონისტები, რადგან მათი ინტერესი საქართველოს მიმართ განპირობებულია არა ჰუმანიტარული ან ზოგადსაკაცობრიო იდეალებით, არამედ საკუთარი ეროვნული ინტერესებით: ენერგეტიკული უსაფრთხოება და ენერგეტიკული რესურსების მოწოდების წყაროების დივერსიფიკაცია, პლატფორმა საკუთარი საგარეო და სამხედრო პოლიტიკის განხორციელებისათვის, საერთაშორისო თანამშრომლობა ტრანს-ნაციონალური ტერორიზმის წინააღმდეგ, დემოკრატიის გაძლიერება, როგორც ”შენი სახლის” დაცვის კარგი საშუალება. შესაბამისად, მათთვის ამ საქმეში ხელშეწყობაზე უარის თქმა ნეიტრალიტეტის გამოცხადებით გამოიწვევს მათი პოლიტიკური ტაქტიკის ცვლილებას და არავითარ შემთხვევაში მათი პოლიტიკური მიზნების მოდიფიკაციას - საქართველოს ამის არც ეკონომიკური და არც პოლიტიკური საშუალება გააჩნია.

რუსეთის მთავარი იდეა მარტივი და ლოგიკურია: თუ მოსახლეობაში ნეიტრალიზმი ჰპოვებს სერიოზულ გამოძახილს, არსებობს შანსი იმ საერთო ეროვნული კონსენსუსის მორღვევისა, რომელიც აგერ უკვე რამოდენიმე ათეული წელია არის საქართველოს სვლა ჩრდილო ატლანტიკური ალიანსისაკენ და მისი მჭიდრო კავშირები უპირველეს ყოვლისა შეერთებულ შტატებთან და შემდეგ კი ევროპასთან. აღნიშნული კონსენსუსის რღვევა ასევე გამოიწვევს სერიოზულ დაბრკოლებებს ალიანსში გაწევრიანების პროცესში (კარგი მაგალითი უკრაინაა) რაც უკვე სანახევრო წარმატება იქნება რუსეთის საგარეო პოლიტიკისთვის საქართველოსთან მიმართებაში. ასეთი სცენარის წარმატების შემთხვევაში, არსებობს რისკი საქართველოსადმი ინტერესის განელებისა, რაც შექმნის ახალ შესაძლებლობებს საქართველოში რუსული გავლენის და პირდაპირ ვთქვათ პატრონაჟის აქტიურად დამკვიდრებისათვის ამ შემთხვევაში, უკვე საგრძნობი ”დასავლური თანხმობით.” თუ რას ნიშნავს რუსული პატრონაჟი, ამის ახსნა აღნიშნული სტატიის მიზანს არ წარმოდგენს.

ამასთანავე, არსებობს სხვა, არა ნაკლებ მნიშვნელოვანი საკითხები, რომელიც ანგარიშგასაწევია მაშინ, როდესაც ვსაუბრობთ დიდ საერთაშორისო გაერთიანებებში ჩვენს მონაწილეობაზე. ალიანსებს სამი დიდი ფუნქცია გააჩნიათ: პირველი, ეს არის ალიანსი, როგორც კოლექტიური უსაფრთხოების სისტემა და ბალანსირება საგარეო საფრთხის წინაააღმდეგ. მეორე, ეს არის ალიანსი როგორც ”მეგობრების” მიერ ერთმანეთის კონტროლის საშუალება. მესამე ეს არის კაპიტალისა და სხვა რესურსების ეფექტური განაწილება.

ალიანსი, როგორც ბალანსირების საშუალება: საერთაშორისო პოლიტიკაში ქვეყნების ქცევას მათი ეროვნული ინტერესები განაპირობებს. ის თუ რომელ ალიანს შეურთდება რომელიმე ქვეყანა დამოკიდებულია მის სამხედრო, პოლიტიკურ და ეკონომიკურ რესურსებზე. ამ მხრივ ქვეყანა ცდილობს მისი მოწინააღმდეგის დაბალანსებას საწინააღმდეგო ალიანსში გაწევრიანებით ან თანხმდება საკუთარი პრინციპებისა და ინტერესების ნაწილობრივ შეზღუდვას უბრალო თვითგადარჩენის მოტივიდან გამომდინარე. საერთაშორისო ურთიერთობების კლასიკური კვლევები აჩვენებს, რომ თუ უშუალო მეზობლისაგან მოდის საფრთხე, მაშინ უმჯობესია მის წინააღმდეგ ბალანსირების პოლიტიკას მიმართო და დაიცვა შენი ინტერესები. ერთადერთი გამართლება, მოწინააღმდეგესთან ”მიკედლებაში” არის ის შემთხვევა, როდესაც სხვა არჩევანი უბრალოდ არ არსებობს, არავის აინტერესებს შენი ბედი და არავისთვის ხარ მნიშვნელოვანი. დღეს საქართველოს აქვს ძალზე კარგი შესაძლებლობა, დააბალანსოს რუსეთის პოლიტიკა ჩრდილო ატლანტიკურ ალიანსში წევრობით, შეერთებულ შტატებთან მჭიდრო თანამშრომლობით (რომელსაც ცნობილი ამერიკელი მეცნიერი, სტივენ ვალტი ”იდეალურ მოკავშირეს” უწოდებს მისი ერთგვარი გეოგრაფიული იზოლაციის გამო) და ამასთან, განამტკიცოს საკუთარი სუვერენიტეტი და განახორციელოს შედარებით დამოუკიდებელი ეროვნული საგარეო პოლიტიკა. სწორედ ამიტომ, ჩვენი მაგალითი უნდა იყოს არა შვეიცარია, რომელზეც დიდ წილად დამოკიდებული უფროა მსოფლიო ბაზრის სტაბილურობა, ვიდრე თავად შვეიცარია მასზე; არა თურქმენეთი, რომლის ”მიუმხრობლობა” იზოლაციონიზმს წააგავს, ან თუნდაც ფინეთი, რომელსაც ერთ-ერთი საუკეთესო არმია და რუსეთთან წარმატებული ომის ტრადიცია გააჩნია, არამედ ყველა ის ევროპული , სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის , ლათინური ამერიკის ბევრი სახელმწიფო, რომელნიც არიან რა სხვადასხვა მნიშვნელოვანი ალიანსების მონაწილენი, აქვთ შესაძლებლობა უფრო აქტიური საგარეო პოლიტიკა აწარმოონ.

”მეგობრების” ურთიერთკონტროლი: აღნიშნული ფუნქცია საქართველოსათვის არანაკლებ მნიშვნელოვანია. საქართველოს წევრობა ალიანსში, რომლის სამხედრო ძლიერებას ზურგს ლიბერალური დემოკრატია, თავისუფალი საბაზრო ურთიერთობები, კანონის უზენაესობა, ადამიანთა უფლებები და კერძო საკუთრების ხელშეუხებლობა წარმოადგენს, მარტივად რომ ვთქვა აუცილებელი, სასარგებლო და ბევრად უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე საქართველოს ნეიტრალიზმი, რომელიც პოტენციური აგრესორების კეთილ ნებაზე იქნებოდა დამოკიდებული. უმჯობესია, საქართველო რომელიც დემოკრატიის ფორმირების პროცესშია, იყოს ისეთი გაერთიანების წევრი, სადაც აღნიშნული ფასეულობები კავშირის ფუნდამენტს წარმოადგენს. აქ არჩევანი ძალზედ მარტივი და გასაგებია.

რესურსების განაწილება: ალიანსი იძლევა საშუალებას, რომ სახელმწიფომ იყიდოს არა ყველაფერი, არამედ რაღაც. არა ჯავშანტექნიკა, ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის სისტემა, საზღვაო საბრძოლო ხომალდები, არამედ მხოლოდ ერთი ან რამოდენიმე სისტემა. ჩრდილო ატლანტიკურ ალიანში მაღალ-ტექნოლოგიური სისტემებისა და სამხედრო ხელმძღვნელობის ხარჯებსა და რისკებს შეერთებული შტატები ეწევა, კანადაში ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვის წინასწარი შეტყობინების სისტემები იყო განლაგებული ცივი ომის დროს, ევროპული ქვეყნები სხვა დამატებით და ურთიერთშემავსებელ ფუნქციებს ინაწილებდნენ და ასე გრძელდება დღემდე. ეს საშუალებას იძლევა სახელმწიფო ბიუჯეტები უფრო ეფექტურად დაიხარჯოს. შეერთებული შტატების საგარეო დახმარებამ და მისმა ბირთვულმა ქოლგამ (ჩრდილო ატლანტიკური ალიანსის საშუალებით) ევროპას ეკონომიკური რეაბილიტაციის საშუალება მისცა მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ. სამხედრო-პოლიტიკური ქოლგა და უსაფრთხო გარემო სწრაფი ეკონომიკური განვითარებისათვის ახლა ჩვენ გვჭირდება. ჩვენ არ გვინდა ვიყიდოთ ყველაფერი, რადგანაც ჩვენ ტანკების გარდა საავადმყოფოები, პენსიები, ენერგეტიკული დამოუკიდებლობა და ეკონომიკური კეთილდღეობაც გვაქვს ”შესასყიდი.” ყველაფერთან ერთად, ალიანსი ამის საშუალებასაც იძლევა. მიუღებელია ვიფიქროთ იმაზე, რომ მეტი ფული ვხარჯოთ შეირაღებაზე და უფრო დაუცველნი ვიყოთ, ვიდრე იმაზე, რომ ნაკლები დავხარჯოთ და მეტი უსაფრთხოება მივიღოთ. საერთაშორისო პოლიტიკა რთული საკეთებელი საქმეა, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ზოგიერთი გადაწყვეტილება რთულად გასაგებია.

ნეიტრალიტეტი უარესი არჩევანია, რადგანაც არსებობს უფრო პრაგმატული და მომგებიანი არჩევანი. სერიოზული პოლიტიკური კამათი იმაზე, რომ ავირჩიოთ ცუდი, მაშინ როდესაც შეგვიძლია მივიღოთ უკეთესი პირობები უფრო ”იაფად,” სახიფათოა სახელმწიფოს ეროვნული უსაფრთხოებისათვის. დასასრულს ისევ ნაპოლეონი გავიხსენოთ, რომელმაც ავსტრიასთან ომის წინ შვეიცარიას ჯერ ”აბსოლუტური ნეიტრალიზმის” პირობა ჩამოართვა, ხოლო შემდეგ გააფრთხილა: ”თუ დამჭირდება შვეიცარიაზე გავლა, მე ამას გავაკეთებ. ყოველთვის ვიპოვი მიზეზს - ყველაზე უმნიშვნელო პამფლეტიც კი, რომელიც ჩემს წინააღმდეგ იქნება მიმართული, გაამართლებს ჩემს მიზნებს.” შეეძლება ან სურს კი საქართველოს, თანამედროვე სამხედრო სისტემების, მაღალი ტექნოლოგიების, მასობრივი განადგურების იარაღის ეპოქაში და კიდევ უფრო ურთიერთდამოკიდებული მსოფლიოს პირობებში ნეიტრალიტეტი და სუვერენიტეტი მარტომ დაიცვას?
ისტორია გვასწავლის რომ როგორც წესი, ბალანსირება და ძლიერი მეგობრების ყოლა საუკეთესო გამოსავალია, რადგან ყოველთვის იქნებიან პოლიტიკოსები და მხედართმთავრები, რომელთათვისაც პატარა ქვეყნების ნეიტრალიტეტი ერთი ჩვეულებრივი დაბრკოლება იქნება მათი ეროვნული ინტერესებისა თუ ზე-იდეალების რეალიზების საქმეში, ხოლო ვის მხარეს იდგება მომავალი ნაპოლეონი და მისი ბატალიონები, ღმერთის გარდა ჯერ არავინ იცის.

ავტორის შესახებ: ლევან ცუცქირიძე არის საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტის რექტორი და საერთაშორისო პოლიტიკის უსაფრთხოებისა და სტრატეგიული საკითხების სპეციალისტი

სტატია აგრეთვე დაბეჭდილია: ”ახალი შვიდი დღე” 2007 წლის 2-10 მარტი

On Values and a Moral Choice

Make no mistake about it: politics is a complicated thing to do, but very often it presents us with very few and simple decisions to take. At various times and under various circumstances “right” and “wrong” have presented themselves as obvious moral choices. Such was the case when peoples fought Nazism, when nations overthrew the tyranny of Communism or when courageous individuals and their groups fought Apartheid in Africa. I desire neither to seek applause for what I write, nor a title of an eloquent or diplomatic writer – both in their most “stereotyped” form. I do intend however, to demonstrate that there is no quick fix for the Georgian-Russian diplomatic stand-off. Furthermore, current differences stem from a larger context: that of different moral, cultural and political choices the two states have made. In the current crisis between Georgia and Russia, moral superiority favors former relatively enhancing its political leverage on the international arena, while military and economic advantage is largely enjoyed by the latter. However, I believe, current Russo-Georgian crisis is impossible to diffuse until one or another party has superiority in both of these attributes. In the current crisis, neither sheer power, nor “truth” or moral justifications of the actions are sufficient to achieve a lasting, stable outcome. What is needed is that there is either the common goal, or a common threat for the two nations to speak the common language. Neither is present today.

The recent political, diplomatic, and economic showdown between Georgia and Russia had captured the attention of the local and global media, public on both sides and beyond, and had inspired outcries and overreactions against either imperialism of the Russian political elite or rising “militant nationalism throughout Georgia.” If principles and values are of any importance in foreign policy, and both sides engaged in this crisis argue that they are indeed protecting a set of values and principles, then it is wise that we examine their nature and their impact on national policy-making both in Russia and Georgia and in between of them.

It is safe to assume that both parties declare to embrace the ideals of liberal democracy, free market economy and all the other fundamental and inalienable rights and freedoms of the individuals or groups. Both states have made their national sovereignty and unity a central subject of their military campaigns in Chechnya or Abkhazia and South Ossetia. Both have underlined an understanding of the need for the minorities to prosper in the states they live. As for policies, none had yet succeeded in offering a prosperous political context for their national or ethnic minorities. In that sense both Russian and Georgian states have so far failed to deliver upon their one of the most important functions.Nevertheless, several trivial truths present themselves and one shall not ignore them simply due to their simplicity or because they are not comfortable. Georgia had at least on a “manifesto level” offered cultural, economic and political autonomy to its breakaway enclaves, made this approach its official action plan, pledged to respect the freedom of speech and expression, and had recently administered fair and successful local elections. On the contrary, Russia had further tightened its centralized control of the regions, and cramped down on foreign and international NGOs, independent media and political opposition. While Georgia had pledged its support to the free movement of goods, labor and finances and unilaterally reduced tariffs and visa procedures with Russia and elsewhere, Russia on numerous occasions cut the supply of natural gas, increased its price, banned the imports of Georgian agricultural products, imposed a visa regime on Georgia proper, and lifted it from South Ossetia and Abkhazia as if they were sovereign, independent states. While without a factor of injustice done to Abkhazians and South Ossetians during the armed confrontation, Georgia has been a safe place for the Russian and other communities while Kremlin cynically deported hundreds of Georgians, very much like, and with a great deal of irony coming with it, Georgian-born Stalin deported Meskhetians, Abkhazs, Chechens and many other ethnic groups during and after the Second World War - as if entire nations and ethnic groups can be the “enemies of the state.” Ironically enough, the Russian cinemas decided not to screen the recently released comedy of a fictional Kazakh journalist Borat Sagdiev as if guarding the “certain feelings of certain categories of citizens” as one Russian official recently put it, while at the same time executing mass-deportations of the Georgians with which this country has a shared religious, historical and until recently, close cultural ties. Where Georgia extends its legitimate authority (Upper Abkhazia) it becomes “the state sponsored terrorism;” when Kremlin smashes its political opposition, forces them into exile, or bloodily suppresses the military rebellion (very much similar in demands of Abkhazia or South Ossetia) with enormous cost of innocent human life this is a legitimate use of force to uphold the rule of law and protect the sovereignty of the Nation; when Georgian authorities allow for an alternative election to take place in South Ossetia this becomes an attempt to “destabilize the region,” while at the same time government backed and supervised media in Russia provides an open forum for the sought after criminals with terrorism charges.

This is not, however, to suggest that there exists no share of responsibility that is of the Georgian authorities to bear. The Georgian government would have done a better service by handling the spy crisis in a classical manner – responding to the incident but without the “extravagant” handling of the alleged spies, even in time of crisis. The Georgian government would have done better if it did not allow for a normal process of state building (including armed forces obviously) to be interpreted (with some legitimate reasons) as a sable rattling against smaller de-facto separated entities. It would have been much better that the relevant Georgian authorities paid due attention to the quality of exports, and have taken up preemptive measures to avoid allegations that have hurt the reputation of the Georgian wine industry. It would have been better to choose the language more carefully while still being outspoken and articulate about the ends and the means desired and available to the Georgian State respectively.

In this context of confrontation, a critical but simple question asked by many in Georgia is this: “What is the Russian offer?” The “offer” standing as a set of political, moral and broadly speaking - cultural options. There are many theories ranging from “No to NATO” to a decomposition of the Georgian state. But the truth is simpler than anything: There is no offer. What Georgians have witnessed is the continuous project to ignore the legitimate aspirations of the entire nation, obstruct the development of its industry and trade (read: welfare of the population) by import bans and energy blockade, support to its de-fragmentation by fomenting unrest in breakaway republics and encouraging marginal political proxies in Tbilisi to serve as the agents of chaos.A collaboration of the two states needs to be based on the common vision of the future or the common perception of the threat. Common vision of the future foments greater and stable partnerships - European Union is a good example of this. Common perception of the threat creates strong but temporary alliances such as the British, Soviet and the US alliance vs. the Axis. Today, Russia and Georgia share neither the common vision of the future nor face a common enemy. While Georgia, with all mistakes, errors and uncertainties associated with it, had embarked on a difficult path to democracy, Russian authorities have shrunk from it. While Russia set out to name the United States as one of its major adversaries, Georgia is one of the biggest recipients of the US’s financial and political support and in turn, provides its modest but honorable contribution in Iraq by sending its young soldiers into harm’s way. While for Georgia is a time to collect the stones by returning the breakaway republics plagued with smuggling, criminal and sporadic violence to where they belong, Kremlin is doing its best to cut trade and legitimize the de facto authorities who have forced the thousands of indigenous population out of their homes.

From the southern side of the Caucasus, the Georgians have watched, or perceived, the eventual erosion of the democratic values in Russia, that of tolerance, freedom of individual property and prosperity by one’s own choice of place and venue, right of self – determination and the pluralism of political thought and the free speech. Shall the Georgian and Russian societies share the very same values by enforcing them through political processes then a common solution might come to exist. Shall there be no viable offer in exchange of partnership, an offer put forward by a nation and shared by both nations, there shall be no lasting compromise. The Georgians see that a path to liberal democracy and a free-market state, closer ties with Europe and security provided by NATO are more durable, profitable and honorable than possible and temporarily low prices on natural gas or enduring a temporary economic harm done by the reduction of Georgian wine exports. The Russian nation feels that its state borders can not be encroached by would be independent republics, that children and women must not become military targets and that punishment and retribution for such horrible acts must be severe and painfully memorable to everyone concerned. And so do the Georgians.

The lasting solutions (if such are desired) are the solutions that rest on lasting principles and shared values. The Ancient Greeks remained just as powerful as their democratic system; the victorious wars they have undertaken rested on and reflected their democratic beliefs, their fighting order – their city states. The Romans fought and won the great wars when the right to a Roman citizenship, the spirit of a free movement of people, free speech and individual property were part of the battle - the very backbone of it. That very same empire fell when its citizens plunged into delusions that their wealth only could ensure safety and security and put away with their core values that led to dictatorships and eventual erosion of their politico-military system. The Fascist experiment failed regardless of its brilliant military machine which eroded within a matter of several years. Democratic states and their alliances have proved to prevail over the alliances of terror like the Soviet Union or the Axis. The Persian armada of at least 100.000 led by despotic Darius was humiliated by the army of roughly 10.000 led by Athenian and Spartan democracies and elected generals fielded on the plain of Marathon. Sheer power can do nothing but bring about destruction and alienation.

The power that is a guardian of values accepted and shared by many is a power that attracts allies and pacifies the enemies. Georgians have seen none of the values they cherish behind the power wielded by Russia for the last decades. Regrettably enough, Russia and Georgia set out on different journeys and are headed towards different futures. If Russia and Georgia still have something in common, if the values that Georgians see as a values of importance are still alive in today’s Russia, remains to be seen. Such is the dimming, but still a hope of mine too.